Op 4 augustus voerden de Duitse bezetters een razzia in Ouddorp uit. Tijdens die razzia werd er een groot aantal Ouddorpers opgepakt en weggevoerd. Een aantal van hen kwam echter nooit meer terug en overleed tijdens hun gevangenschap of tewerkstelling in Duitsland, onder deze laatste was ook de 20-jarige Willem Mastenbroek.
Over zijn einde was tot voor kort geen duidelijkheid en daarom gaf zijn familie ook geen toestemming om hem op het monument van oorlogsslachtoffers in Ouddorp te plaatsen. Inmiddels is er meer duidelijkheid gekomen over het lot van Wim Mastenbroek. Teun Grinwis en zijn zoon Mark uit Ouddorp hebben als amateur(militaire)historici ontdekt dat Wim is omgekomen bij een scheepsramp met de Cap Arcona.
Volgens Teun Grinwis ging men er lange tijd van uit dat Wim Mastenbroek in concentratiekamp Neuengamme moest zijn overleden. Een brief van het Rode Kruis wijst ook in die richting. “Maar zijn moeder heeft dit nooit willen geloven. Zij liet nog lange tijd de achterdeur van het slot omdat zij haar zoon nog thuis verwachtte. Om die reden wilde de familie ook niet dat zijn naam op het monument voor de oorlogsslachtoffers in Ouddorp zou komen te staan”. Maar inmiddels is gebleken dat Wim Mastenbroek niet in het nabij Hamburg gelegen concentratiekamp Neuengamme is omgekomen, maar dat hij op gedwongen vlucht voor de geallieerden is gesneuveld op het passagiersschip Cap Arcona,
toen het door Engelse vliegtuigen werd aangevallen op 3 mei 1945. Over deze ramp met de Cap Arcona is maar weinig bekend omdat de Engelsen dit drama wellicht het liefst in de doofpot hebben willen stoppen. Bij deze ramp vonden ruim 4200 opvarenden de dood. Het leeuwendeel van hen was gevangen van concentratiekamp Neuengamme. Door onderzoek via internet en andere instanties is het Teun Grinwis duidelijk geworden dat Wim Mastenbroek eveneens op de Cap Arcona de dood heeft gevonden.
Razzia
Teun Grinwis heeft verschillende ooggetuigenverslagen van die vierde augustus in 1944 in zijn bezit toen er in Ouddorp een razzia plaatsvond. Piet Sandifort en Pim Padmos deden verslag. Delen van dit verslag staan ook in het boek ‘Blijvend Gedenken’ van de Sommelsdijkse amateurhistoricus David Hoogzand. We volgen hieronder de ooggetuigenverslagen. Piet Sandifort tekende het volgende verslag op: “Op de morgen van 4 augustus ging Jaap Sandifort met een span paarden en een wagen al vroeg van huis om munitie te rijden voor de Duitsers. Deze moest geladen worden aan de haven en naar de bunkers in de duinen gebracht worden. Jaap Sandifort was nog maar 500 meter van huis toen hij door de Duitsers werd aangehouden. Deze stonden op de kruising Westerweg-Dijkstelweg. Er stond hier ook een mitrailleur opgesteld. Iedereen werd aangehouden: Pouw Grinwis en nog een andere persoon waren al gearresteerd. Jaap Sandifort werd naar huis teruggestuurd en hoefde deze dag niet voor de Duitsers te werken. Bij Westerweg no. 4, waar nu de Fa. Akershoek is, kwam hij zijn buurjongen Wim Mastenbroek tegen. Hij stopte en zei: “Wim, je moet direct naar huis gaan want op de kruising Dijkstelweg pakken de Duitsers iedereen op”. Wim luisterde niet en zei: “Ik ga kijken wat er aan de hand is”. Wim werd vervolgens opgepakt en afgevoerd naar het plein bij de christelijke school aan de Hofdijksweg. Hier was al een aantal jongens uit Ouddorp, die ook gearresteerd waren. Wim probeerde te ontvluchten door over de schutting te springen die om het schoolplein stond en achter de school te verdwijnen. Hij rende door de struiken die achter de school stonden en kwam in de tuin van de familie Padmos, nu Molenweg 9.
Slaan en schoppen
Uit het verslag van de toen 12-jarige Pim Padmos, kon het volgende worden opgetekend. Deze Pim was op de ochtend van die 4 augustus in de tuin. Hij zag Wim aankomen rennen en begreep gelijk wat er aan de hand was. Hij deed vlug de deur van de schuur open om Wim binnen te laten. Een SS’er zag de ontsnapping van Wim en rende achter hem aan. Hij zag Wim Mastenbroek nog net de schuur binnen gaan. Hij haalde hem eruit en sloeg en schopte hem naar het schoolplein terug.
Afgevoerd
In ‘Blijvend Gedenken’ van David Hoogzand staat het volgende verslag: “Willem werd apart gezet omdat hij bij de Duitsers ongetwijfeld enige verdenking op zich geladen had, waar overigens geen enkele aanwijzing voor bestond. Willem werd met de twaalf anderen van de school per auto afgevoerd naar het Haagsche Veer en vervolgens naar Kamp Amersfoort. In dat kamp werd hij reeds uit het oog verloren. Willem werd niet afgevoerd naar Brunwijk of Dortmund noch naar Zwolle of naar een plaats waar bekenden hem zouden hebben gezien. Van hem ontbrak elk spoor. Na de oorlog werd bericht ontvangen dat Willem Mastenbroek op 3 mei 1945 gestorven was in Kommando Neustadt in Duitsland. Van die razzia op 4 augustus 1944 te Ouddorp keerden Willem Mastenbroek en Dimmen Hameeteman, die bij blussingswerkzaamheden na het bombardement te Brunwijk was overleden, niet meer terug naar Ouddorp…”
Cap Arcona
Over het verblijf van Wim Mastenbroek in Neuengamme is weinig bekend. Maar later is wel gebleken dat hij nog leefde toen de gevangenen van Neuengamme werden geëvacueerd op last van Himmler. Hij kwam toen terecht op de Cap Arcona. Dit schip fungeerde tot april 1945 als woonschip voor de Kriegsmarine en het schip was, evenals de Thielbeck, gevorderd om te dienen als opvang van deze geëvacueerden. Hoewel de kapiteins van deze schepen zich verzetten tegen deze vorderingen werden zij toch door de SS gedwongen de gevangenen aan boord te nemen. Met nog een andere schip, overladen met duizenden gevangenen zette men koers vanuit de Oostzeehaven Kiel. ’s Middags, tussen 14.00 en 14.30 uur werden de schepen echter gebombardeerd door Engelse bommenwerpers. Binnen enkele minuten zonk de Thielbeck en de Cap Arcona vloog in brand en kapseisde. Een aantal drenkelingen kon aan de vuurzee ontsnappen, maar zij werden op hun zwemtoch naar het strand alsnog neergeschoten door SS’ers… Hierbij kwamen nog eens 127 gevangenen om het leven.
Wim Mastenbroek is bij de beschieting van de Cap Arcona om het leven gekomen, evenals een andere bewoner van het eiland: David Doornheim uit Melissant.
Het waarom van het Engelse bombardement op de duidelijk herkenbare passagiersschepen, die witte vlaggen voerden, is nooit duidelijk geworden. Er zijn berichten dat de Zweedse regering de Britse regering gewaarschuwd had dat er gevangenen op schepen werden gebracht. Ook moeten Britse verkenningsvliegtuigen de massale transporten van gevangenen hebben gezien. Maar de Britse regering houdt de archieven over het bombardement op de drie schepen tot 2045 gesloten. Dit kan als indicatie gezien worden dat er iets zeer ernstigs te verbergen valt.
Met de ontdekking dat Wim Mastenbroek op de Cap Arcona heeft gezeten en daar ook is omgekomen kan er weer een leemte worden gevuld die er was in de plaatselijke geschiedschrijving over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, die, zoals ook dit verhaal bewijst, ook een persoonlijke tragedie kan betekenen voor de nabestaanden.
Door Adri van der Laan
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!