Jacob Arij Verolme


Op een eiland als Goeree-Overflakkee, was verzet nog lastiger dan elders in het land. De enige verbinding met de veerdienst was gemakkelijk te controleren. Dat was een reden voor het georganiseerde verzet om harde acties op het eiland te vermijden. Toch was er zeker sprake van verzet tegen de bezetter. Illegaal drukwerk, het doorgeven van berichten via een geheime zender, valse persoonsbewijzen en, zeer belangrijk, het inzamelen van voedsel voor onderduikers in de steden, vnl. Rotterdam. Een aantal jonge mannen, dat zich hiermee bezig hield, trok in de loop van de oorlog naar Rotterdam. Reden hiervoor was dat de Flakkeese grond onder de voeten te heet werd. Bovendien waren de mogelijkheden om verzet te bieden in de stad groter. Daar vonden dan ook de grotere ‘klussen’ plaats.

Een van de mensen die zich ook aansloot bij het landelijk georganiseerd verzet was Jacob Arij Verolme, in het illegale werk ‘Joop’ genoemd. Jaap Verolme werd op 19 november 1918 in Nieuwe Tonge geboren. Hij trouwt op 16 april 1942 in deze plaats met Margaretha Wilhelmina Huijsen. Halverwege de Tweede Wereldoorlog vestigen ze zich met hun kind in Rotterdam. Aan de universiteit van Utrecht studeerde hij theologie. Omdat hij weigerde de loyaliteitsverklaring te tekenen, moest hij onderduiken. Hij vond een plaats aan de Goudse singel in Rotterdam. Samen met zijn broer Arie werden ze lid van de Knokploeg Zuid in Rotterdam. Hoewel lang niet alle activiteiten beschreven zijn, weten we toch wel een en ander van het werk waar ze zich mee bezig hielden.
Op 10 juli 1944 werd de leider van het verzet op Goeree-Overflakkee, de heer Cor Vogelaar, gearresteerd. Hij werd gepakt terwijl hij in het bezit was van een flinke hoeveelheid bonkaarten. Vanuit Middelharnis, waar hij gearresteerd was, werd hij overgebracht naar Rotterdam. Hier werd hij in de ‘Aussenstelle der Sicherheitspolizei und S.D. aan de Heemraadssingel 226’, vast gehouden. Zijn naaste medewerker op Flakkee, de heer Han de Geus (‘Jan Par’) uit Herkingen, beraamde een plan om hem te bevrijden. Op het eiland werd geld ingezameld om een S.D. medewerker om te kopen. Deze was bereidt om voor een flinke som geld te laten weten wanneer Vogelaar, samen met de eveneens van Flakkee afkomstige dokter C.H. Jessurun, vanuit Rotterdam naar Vught zouden worden getransporteerd. Dit transport had plaats op 1 september 1944. Op de hoek van de Heemraadssingel en de Middellandstraat werd de auto tot stoppen gedwongen en de gevangenen bevrijd. Deze bevrijding werd uitgevoerd door de broers Jacob en Arie Verolme en nog enkele personen. Met deze actie of heel kort daarna, sloten de gebroeders Verolme zich aan bij de KP-Zuid in Rotterdam. Ook was Joop nog enige tijd plaatsvervangend leider van het verzet op Voorne en Putten.

Op 8 november 1944 was Joop bezig om wat aardappelen uit te delen aan ondergedoken personeel van de spoorwegen. Onderweg trof hij een hem bekende koerierster aan. Deze werd op aanwijzing van een vroegere chef geschaduwd door de SD. Beiden werden gearresteerd. ’Beroof mij van het leven, maar mijn vrienden verraden, nooit!’, waren zijn woorden. Zijn vrouw was in verwachting van hun tweede kind! Na de oorlog verklaarde een SD ‘er dat Jaap Verolme een van die mensen was, waar men diep respect voor had. Ze zwegen onder alle (moeilijke) omstandigheden. Jaap werd al de volgende dag gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte. De koerierster werd naar de gevangenis in Scheveningen overgebracht. Wat was het geval?
Een bekende leider van een van de knokploegen, Kees Bitter of Keesje Zuid, was door de Duitsers gevangen genomen. Dat was overigens niet de eerste keer. Al in 1942 was dat ook al een keer gebeurd. Toen was hij vrijgelaten. Hij hield wel bepaalde relaties met de Duitsers aan deze gebeurtenis over. Omdat dit niet bekend was bij de overige leiding, kreeg hij desondanks een leidende taak in het verzet en verrichte hij onverschrokken, veel nuttig werk. Na zijn arrestatie in 1944, koos hij voor zijn eigen leven ten koste van het leven van zijn landgenoten, ja, zelfs van zijn medewerkers. Waarschijnlijk 13, maar 17 wordt ook genoemd, mensen heeft dat het leven gekost, waaronder Jaap Verolme. Toen duidelijk was wat er gebeurd was, werd na verschillende verhoren ook Kees Bitter geliquideerd.

Nadat zijn lichaam gevonden was na de oorlog, vond herbegrafenis plaats op de begraafplaats van Nieuwe Tonge op 24 december 1946.


Bronnen:
familie Verolme
Guerilla in Rotterdam – J.L. van der Pauw
Knokploeg Rotterdam-Zuid – Albert Oosthoek

Tekst:
Gerard Both

 

2 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.