30 juli 1943

Het is omstreeks half elf in de morgen als op 30 juli 1943 een groot aantal vliegtuigen over het dorp Den Bommel raast. De oorlog is in volle gang en dit schouwspel is haast dagelijks te bezichtigen. Het hoofd van de Luchtbeschermingsdienst, de heer Lokker, ziet plots een vliegtuig met grote snelheid laag overkomen. Hij kan echter niet vaststellen of dit vliegtuig neerstort dan wel weer opstijgt, omdat het uit het gezichtsveld verdwijnt. Enige tijd later, als de vliegtuigen al weer verdwenen zijn, deelt de gemeentebode, de heer Jacobus Hameete, hem mede, dat volgens meerdere ooggetuigen iets uit het vliegtuig is gevallen.

Kort daarna verklaart de heer Franciscus van der Made dat dit voorwerp een persoon blijkt te zijn, die op een stuk landbouwgrond met suikerbieten terecht is gekomen, zo’n 150 meter ten westen van de Molendijk. Omstanders die getuige zijn geweest van de val, verklaren dat de piloot uit het vliegtuig is gevallen, dan wel gesprongen, maar zonder parachute op de grond terecht gekomen is. Dit wordt bevestigd door het feit dat de parachute nog in zijn tas zit. De heer Lokker kan na het zien van het zwaar verminkte lichaam dan ook niet anders concluderen, dat deze onfortuinlijke jongeman is overleden. Uit nader onderzoek bijkt dat deze jongeman in een Amerikaans uniform van de luchtmacht is gekleed; op zijn jas is een lederen strip genaaid met de naam: R.E. Stover. Dezelfde naam wordt ook in één van de handschoenen teruggevonden. Verder worden op Stovers lichaam een reddingsvest, een dolk en een rubberboot gevonden. Bij het stoffelijk overschot ligt ook nog een waterdicht pakketje waarin zich een foto, een rubber zakje, chocolade, kauwgom en nog wat andere zaken bevinden. ’s Avonds rond 19.30 uur is het onderzoek ter plaatse afgerond en wordt door het Duitse bevel opdracht gegeven het stoffelijk overschot van de vliegenier naar het baarhuis over te brengen.

1LT Robert E. Stover

Val uit vliegtuig

Op die bewuste 30 juli 1943 zijn er meerdere mensen uit Den Bommel getuige van het ongeval waarbij de onfortuinlijke Amerikaanse vliegenier om het leven komt. Eén van deze getuigen is samen met zijn broer onderweg naar de boer De Lint en ziet  de piloot uit zijn toestel springen dan wel vallen. In 2010 vertelt hij voor de camera over deze traumatische ervaring, die zelfs zoveel jaren later nog emoties losmaakt…

‘Smokey’ Stover

De onfortuinlijke Amerikaanse vliegenier die bij Den Bommel om het leven komt, is de dan 22-jarige Robert Eugene Stover uit Pittsburg, Kansas. Robert, of Bob voor zijn vrienden, meldt zich op 8 november 1941 aan bij de US Army Air Corps. Na zijn militaire vliegtrainingen wordt hij toegewezen aan het 62ste Fighter Squadron van de 56ste Fighter Group. Deze groep vertrekt in januari 1943 onder leiding van de befaamde Hub Zemke naar Engeland, om deel te nemen aan de strijd tegen Nazi-Duitsland.

Op die fatale zomerse vrijdagmorgen van 30 juli stijgt Robert ‘Smokey’ Stover vanaf de basis in Halesworth op in zijn jachtbommenwerper; de Thunderbolt P-47C met serienummer 41-6209. De missie van deze dag is het begeleiden van de terugtocht van B-17 bommenwerpers die in Duitsland hun dodelijke lading hebben afgeworpen. Het squadron waar Stover bij vliegt, heeft de taak deze vliegende forten op te vangen bij Arnhem/Haalderen/Tiel. Daar aangekomen, treffen zij een grote groep van wel honderd Duitse jagers van het type Bf 109 en Fw 190, die de bommenwerpers aanvallen of zich daarvoor gereed maken. Er ontstaat een hevig luchtgevecht waarbij aan beide kanten verliezen worden geleden. Eén daarvan is Robert Stover die zich in de buurt van Dordrecht in het gevecht met Duitse Fw 190’s stort; een gevecht dat hij, zoals bekend, uiteindelijk zal verliezen. Het zal nooit bekend worden wat zich in het luchtruim precies heeft afgespeeld, maar de angst die de jonge piloot moet hebben gevoeld toen hij zich realiseerde dat zijn parachute niet opende, moet verschrikkelijk zijn geweest.

Republic P-47’s van de 56th Fighter Group

de 56th Fighter Group

Juli 1943

De missie van 30 juli 1943 is pas de vijfde die de 56th Fighter Group vanaf Station 365 bij Halesworth in Suffolk vliegt. De basis die slechts een goede 15 kilometer van de kust ligt, blijkt hierdoor veel beter geschikt voor de missies dan hun eerdere basis bij Horsham St. Faith in het meer noordelijk gelegen graafschap Norfolk. De verhuizing is aangevangen op 9 juli en in de tussentijd worden de P-47’s operationeel gehouden en verdeeld over drie vliegvelden in het zuiden van Engeland. Op 28 juli 1943 vertrekken de eerste P-47’s voor de eerste missie vanuit Halesworth. Robert Stover is één van de twaalf piloten van de 56th Fighter Group, die circa tachtig bommenwerpers moeten opvangen bij Dordrecht en daarna begeleiden via Burgh Haamstede, Zeeland richting Engeland. Er zijn geen vijandelijkheden en alle piloten keren veilig terug op Halesworth, hun nieuwe thuis. De volgende dag moeten er maar liefst twee missies gevlogen worden: in de morgen het begeleiden van bommenwerpers en in de vroege avond een zogenaamde ‘fighter-sweep’ (het opsporen, of uit de tent lokken van vijandelijke jagers). Stover neemt deel aan de fighter sweep die waarbij het squadron in een lijn langs de kust vanaf Goeree-Overflakkee naar het Belgische Nieuwpoort vliegt. Onderweg worden enkele B-26 Marauders begeleid, maar verder blijkt ook deze missie niet heel spannend. Hoe anders zal het de volgende dag worden op die noodlottige 30 juli 1943….

Crash van het toestel

Vader van Kempen is met zijn zoon Teun bezig met het steken van aardappels in het land dat grenst aan de Oudelandsedijk bij Oude-Tonge. Net op het moment dat ook de zoons Daan en Wout langskomen is er een luchtgevecht boven de Den Bommel gaande. Beide jongens staan op de dijk als de P-47C Thunderbolt van Stover vlak voor hun neus in de grond boort. Bijna zeventig jaar later vertellen zij over deze ervaring die hen bijna het leven kost!

Ten tijde van zijn vertrek naar Engeland was de moeder van Robert al ernstig ziek en wordt door haar zus in Kansas City verzorgd. Op het moment dat het zo beruchte telegram wordt bezorgd bij haar huis aan de West Fifth 406, Pittsburg, heeft men de vermissing van Robert niet aan haar meegedeeld. Men wil dit pas doen als ze aan de beterende hand is, maar Mamie Brown Stover sterft na een slepende ziekte op 43-jarige leeftijd en heeft nooit geweten van het lot van haar zoon… Robert heeft geen broers of zussen en zijn vader is na de scheiding uit beeld verdwenen…

De begrafenis

Dhr. Bakelaar uit Den Bommel is als jonge knul van tien jaar oud, aanwezig bij de begrafenis van Robert Stover en vertelt daarover voor de camera. Hij weet nog als de dag van gisteren te vertellen hoe de Duitse soldaten arriveren, wat de woorden zijn van de Duitse commandantover en hoe de Amerikaanse piloot met volledige militaire eer wordt begraven. 

Vondst toestel

Zo’n 64 jaar later na die bewuste 30ste juli in 1943, wordt de aanleg van een één hectare grote waterberging langs de Oudelandsedijk bij Oude-Tonge stilgelegd, nadat er bij graafwerkzaamheden munitie is gevonden. Na onderzoek stelt de bergingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht vast, dat er inderdaad een grote hoeveelheid metaal in de grond zit.

De link naar een vliegtuig is door de vondst en het verhaal van de gebroeders van Kempen dan dus snel gemaakt. In eerste instantie denkt men aan de P-47 Thunderbolt van 1LT Frederick D. Merritt. Vliegtuig en piloot zijn nooit teruggekeerd naar de basis in Engeland en volgens een rapport van die tijd, zou Merritt in de buurt van Goeree-Overflakkee gecrasht zijn. Een opgeloste ‘Missing In Action’ zaak hangt dan ook in de lucht. Kort na aanvang van de bergingswerkzaamheden stelt de bergingsdienst echter vast dat het hier niet om Merritts vliegtuig gaat. Na het traceren van de specifieke codes op de boordwapens blijkt het de Thunderbolt van Robert E. Stover te zijn. Nadat hij uit het vliegtuig springt, is het vliegtuig zo’n tien kilometer verderop nabij Oude-Tonge neergestort.

Foto’s van de Republic Thunderbolt P-47C met serial 41-6209 tijdens een persmoment ergens in februari/maart 1943. Enkele maanden later zou het toestel ter pletter slaan in de Flakkeese kleibodem…

Berging van het toestel nabij Oude-Tonge

1
2
3
4
5
6
7
1

2

3

4

5

6

7

Wrakstukken van P-47C 41-6209

12345678910

Monumenten

Oude-Tonge

Op zaterdag 2 mei 2009 wordt op de plaats waar het toestel de grond in sloeg, een monument onthuld ter nagedachtenis aan Robert Stover. Het is een gezamenlijk initiatief van Stichting WO2 Goeree-Overflakkee, de gemeente Oostflakkee en het Waterschap Hollandse Delta. Het monument bestaat uit een origineel propellorblad van het toestel, dat is geplaatst op een natuurstenen sokkel met inscriptie. Het wordt op deze dag onthuld door de drie gebroeders Van Kempen, allen getuige van de crash, de heer Bakelaar die als kleine jongen op de begrafenis van Stover aanwezig was, en Colonel Michael Peterson, de Defence Attache USAF van de Amerikaanse ambassade in Nederland.

Den Bommel

Op initiatief van de heer Bakelaar wordt er in 2012 ook op de begraafplaats in Den Bommel een monument en informatiepaneel geplaatst. De toenmalige gemeente Oostflakkee heeft zorggedragen voor de financiën, terwijl Stichting WO2 Goeree-Overflakkee verantwoordelijk is voor de tekst en het ontwerp van het paneel. Monument en paneel zijn ter nagedachtenis aan Robert Stover die hier op 2 augustus 1943 met volledige militaire eer werd begraven. Het monument is een replica van het kruis dat op het huidige graf van Stover in België staat. Net na de oorlog is Stover, samen met de andere Amerikaanse vliegeniers die op het eiland Goeree-Overflakkee om het leven zijn gekomen, herbegraven op de Ardennes American Cemetery bij Neuville-en-Condroz in België. Hij rust hier sinds 10 april 1946 in vrede in het graf plot B, rij 43, graf 21.