Thema’s

De geschiedenis van Goeree-Overflakkee tijdens de Tweede Wereldoorlog

Onrust in de lucht

De luchtoorlog boven Goeree-Overflakkee

Al op de eerste oorlogsdag, 10 mei 1940, verschijnen er boven het luchtruim van Goeree-Overflakkee vliegtuigen met de kenmerkende zwarte hakenkruizen. Zij achtervolgen een Nederlands vliegtuig dat bovendien zwaar beschoten wordt. Later op deze dag wordt de Goeree-Overflakkeese bevolking al direct met neergehaalde toestellen en oorlogsleed geconfronteerd. Het lijkt aanvankelijk alleen maar spannend, waarbij de bevolking tamelijk naïef naar buiten rent als zich een voorval voordoet. Hoe anders zou dat de komende vijf jaren worden…

Nooit vergeten

De oorlogsslachtoffers van Goeree-Overflakkee

In ‘Noot vergeten’ worden de trieste verhalen verteld van de bijna 240 oorlogsslachtoffers van Goeree-Overflakkee. Destijds een grote klap in de kleine en hechte gemeenschap van Goeree Overflakkee en nog steeds een groot gemis voor familie, vrienden en kennissen. De slachtoffers uit de Joodse gemeenschap van Goeree-Overflakkee worden op een apart gedeelte van de website in het thema ‘Vervolgd en vermoord’ herdacht. Hetzelfde geldt voor de omgekomen vliegeniers, zij worden herdacht in het thema ‘Onrust in de lucht’.

Verdrinkend land

De onderwaterzetting van Goeree-Overflakkee

Van oudsher hebben de bewoners van het eiland Goeree-Overflakkee zich tegen het water moeten verdedigen. In februari 1944 zijn de rollen echter omgedraaid als het water wordt gebruikt als verdedigingsmiddel door de Duitse bezetter. Ruim 12.000ha, circa 60 procent van het eiland, komt onder water te staan en ruim 15.000 mensen moeten huis en haard verlaten.  Meer dan een jaar blijven de Flakkeese polders onder water staan, wat een enorme schade veroorzaakt aan de ooit zo vruchtbare landbouwgrond en de infrastructuur van het eiland.

Verborgen grens

De Atlantikwall op Goeree-Overflakkee

De Atlantikwall was een meer dan 5.000 kilometer lange verdedigingslinie, die de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog langs de kust van Europa aanlegden ter voorkoming van een geallieerde invasie uit zee. De Atlantikwall was geen aaneengesloten muur van verdedigingswerken zoals de naam suggereert. Feitelijk was de Atlantikwall een aaneenschakeling van kustbatterijen, versperringen en ondersteuningsbunkers waarvan Goeree-Overflakkee als eiland grenzend aan de Noordzee, ook deel van uitmaakte.

Sporen uit het verleden

De oorlogsherinneringen van Goeree-Overflakkee

Na de bevrijding probeerden de mensen zo snel mogelijk weer de draad van het normale leven op te pakken. Men wilde de ontberingen en soms zelfs traumatische ervaringen van vijf moeilijke jaren het liefst zo snel mogelijk vergeten. Op ‘de Kaai’ werd er nog wel eens met gepaste trots gesproken over hoe men de ‘moffen’ een loer draaide, maar over bijv. de honger en het leed van verloren dierbaren sprak men liever niet. Toch zijn het ook deze herinneringen die bijdragen aan het besef van de volgende generaties,  zodat ook zij lering kunnen trekken wat de gevolgen van een alles vernietigende oorlog zijn.

Vervolgd en vermoord

De Jodenvervolging op Goeree-Overflakkee

In de eerste weken na de Duitse bezetting leek er voor de Joodse bevolking op Goeree-Overflakkee nog niet al teveel aan de hand. Echter, naarmate de tijd verstreek, werden de Joden, als groep, steeds meer van de overige bevolking gescheiden. Er mocht niet meer ritueel worden geslacht, Joodse kinderen mochten niet meer naar openbare scholen, Joden mochten geen bezoek meer brengen aan bioscopen, restaurants, hotels, cafés, etc. Dit alles was, simpelweg, een aanloop naar de oplossing van het Joodse vraagstuk, de zogenaamde Endlösung der Judenfrage, oftewel de definitieve oplossing van het Jodenprobleem.

Staalhelmen in de polder

De bezetting van Goeree-Overflakkee

Er zijn niet veel verhalen bekend van Duitse soldaten op Goeree-Overflakkee tijdens de Tweede Wereldoorlog. Los van een enkele soldaat die het allemaal niet zo op had met Adolf Hitler, was het overgrote deel van de bezettingsmacht uiteraard ongewenst ‘Herrenvolk’ en werd er een gepaste afstand van hen bewaard. Toch ontstaat er door het openen van archieven en het beschikbaar komen van fotomateriaal en dagboeken van Duitse soldaten,  een grof beeld van wie deze personen waren onder die grijze kenmerkende staalhelmen.

Dwangarbeid in Duitsland

De Arbeitseinsatz op Goeree-Overflakkee

In het voorjaar van 1943 kregen de bewoners van het eiland Goeree- Overflakkee voor het eerst te maken met de zogenaamde Arbeitseinsatz, oftewel verplichte tewerkstelling in Duitsland. Jongemannen die geboren waren in de jaren 1923 of 1924 werden opgeroepen en simpelweg op transport gesteld richting Duitsland. Alhoewel de meesten van hen zich wel realiseerden dat de situatie in Duitsland er niet geheel rooskleurig uit zou zien, was de situatie onder de jongens redelijk gelaten. Hoe anders was het met de Arbeitseinsatz die in december 1944 plaatsvond!