Herdenkingssteen Anton Gazan

Geen Stolperstein voor de deur, geen stoffelijke resten, geen grafsteen. Van Anton Gazan is vrijwel niets bewaard gebleven. Ook geen foto. Eigenlijk alleen een overlijdensakte. Maar er is nu een initiatief om voor deze Joodse slager uit Sommelsdijk, die overleed op 8 augustus 1942, een herdenkingssteen te realiseren op de Joodse begraafplaats te Middelharnis. Iedereen die vindt dat deze tastbare herinnering belangrijk is, kan een financiële bijdrage geven. De crowdfunding gaat vandaag van start.

Anthonie Salomon Gazan overleed op een moment dat de eerste deportaties in Nederland al begonnen waren. Nog geen week later, op 14 augustus, zou de wegvoering plaatsvinden. Was Gazan ziek? Pleegde hij misschien zelfmoord om de op handen zijnde deportatie te ontlopen? Het is niet bekend. De overlijdensakte van 10 augustus 1942 geeft geen uitsluitsel over de doodsoorzaak. En berichten in de lokale kranten geven die evenmin.

‘Rundslager’

Wel weten we dat Anton Gazan de leeftijd van 55 jaar had op het moment van overlijden, dat hij ‘rundslager’ was aan de Westdijk in Sommelsdijk en dat hij de slagerij, samen met zijn broer, had overgenomen van zijn vader Salomon Gazan. Zijn moeder heette Sebilla Levi. De familie Gazan is weggevoerd en vrijwel in z’n geheel vermoord. Stolpersteine voor de voormalige slagerij herinneren daaraan. Maar Anton is niet gedeporteerd. Er is daarom geen Stolperstein met zijn naam. Er is ook geen grafsteen, al ligt het voor de hand dat zijn stoffelijke resten begraven zijn op de Joodse begraafplaats in Middelharnis. Anton is evenmin vermeld op het herinneringsmonument op die begraafplaats.

Vader Salomon Gazan

Moeder Sebilla Gazan-Levi

Ontbrekende naam

Anthonie Salomon Gazan is, kortom, tussen de wal en het schip gevallen. De werkgroep rondom het project ‘Vervolgd en vermoord’ heeft het initiatief genomen om deze ontbrekende naam van de verdwenen Joodse gemeenschap op Goeree-Overflakkee een zichtbare plek te geven. En wel door een herdenkingssteen te plaatsen op de Joodse begraafplaats in Middelharnis. In overleg met het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) zijn reeds de nodige voorbereidingen getroffen. Het streven is om rond de herfstvakantie van 2025 de steen ceremonieel te onthullen.

Crowdfunding

Maar eerst is er geld nodig om de herdenkingssteen voor Anton Gazan te financieren. De werkgroep wilde niet direct de gemeente of fondsen aanspreken om een bijdrage te geven, maar koos voor crowdfunding. Dit om de bewoners van Goeree-Overflakkee zoveel mogelijk te betrekken bij deze sympathieke actie.

“Zo kunt u meehelpen om de herinnering aan de verdwenen Joodse gemeenschap van Goeree-Overflakkee levend te houden”, stelt de werkgroep. “Een bekende Joods gezegde is dat je pas dood bent als je naam niet meer genoemd wordt. Graag willen we de naam van Anthonie Salomon Gazan laten voortleven op ons eiland.”

Financiële bijdragen zijn welkom op rekeningnummer NL13 RABO 01253359 46 van Stichting WO2GO onder vermelding van ‘Crowdfunding Anton Gazan’. De QR-code gebruiken is ook mogelijk.

Wie meer wil weten over dit initiatief, kan contact opnemen met Matthijs Guijt via het contactformulier . Dat geldt ook voor bedrijven die willen sponsoren.

Aandacht voor verdwenen Joodse gemeenschap

De geschiedenis van de verdwenen Joodse gemeenschap op Goeree-Overflakkee krijgt de laatste maanden veel aandacht. Drs. Betsy Biemond deed in opdracht van de gemeente onderzoek naar de houding van de eilandelijke gemeentebesturen tijdens de Duitse bezetting en naar het rechtsherstel voor de Joodse gemeenschap na de oorlog.

Er is voor basisschoolleerlingen een lesbrief over de lotgevallen van de Joodse gemeenschap op het eiland ontwikkeld. Er zijn drukbezochte lezingen over dit onderwerp gegeven. En er is op dit moment een indrukwekkende expositie in het Streekmuseum Goeree-Overflakkee te zien over de geschiedenis van de Joodse gemeenschap op Goeree-Overflakkee.

Al deze activiteiten – uitgevoerd door WO2GO, het Streekmuseum en het Streekarchief onder de noemer ‘Vervolgd en vermoord’ – leveren veel waardevolle informatie en persoonlijke verhalen op. Het verhaal over Anton Gazan is een voorbeeld met een concreet staartje.

Bron: Eilanden Nieuws