In de late avonduren van 19 februari 1944 klinken op het RAF (Royal Air Force) vliegveld Wickenby naast het zware geronk van tientallen vliegtuigmotoren, de klanken van een viool. Bij de Lancaster met serienummer ND410 en squadroncode PH-Y, speelt de staartschutter van het toestel het lied Liebestraum van Franz Liszt op zijn viool. Hij speelt dit vooraf aan elke missie, de vijftiende keer nu. Het is Terry White, voorheen werkzaam als schoenmaker in Birmingham. De vioolklanken zweven, door de wind gedragen, langs de andere toestellen richting de kust om daarna weg te sterven. Weldra zal Terry White zijn positie in de staartkoepel innemen, waarna ze om 23:17 uur opstijgen richting de Noordzeekust, de klanken van zijn viool achterna.

Terry zal zijn viool na deze avond nooit meer bespelen. Op de terugweg naar de thuisbasis wordt de Lancaster door een Duitse nachtjager met aan het roer de piloot Günther “Fips” Radusch, aangevallen. Het toestel stort neer in het koude water van (waarschijnlijk) het huidige Grevelingenmeer. Terry en zijn kameraden komen daarbij om het leven. De bommenwerper is nooit meer teruggevonden. Drie lichamen spoelen vele weken later op verschillende plaatsen op het land aan. Angus Gillis, de enige Canadees aan boord, wordt gevonden aan de noordkant van Schouwen-Duiveland op 26 april 1944. Het lichaam van de vioolspelende staartschutter Terry White wordt de dag daarna op 27 april gevonden langs de waterkering bij Dreischor op Schouwen-Duiveland. Het lichaam van de boordwerktuigkundige Thomas Roe spoelt pas op 7 mei aan op het strand bij Ouddorp en wordt ter aarde besteld op de plaatselijke begraafplaats. De vier andere bemanningsleden zijn nooit teruggevonden en staan tot op de dag van vandaag vermeld als ‘missing in action’. Hun namen worden gememoreerd op het Runnymede Memorial bij Egham, Engeland. Het RAF 12 squadron moet het dus na die nacht zonder Liebestraum doen en de achterblijvende familie thuis zonder hun geliefden. Gedenk de symboliek van Liszt’s Liebestraum: “O lieb, so lang du lieben kannst”

De bemanning van de Lancaster ND410 die dan zijn 15^e missie vliegt, bestaat in die bewuste nacht van 19 op 20 februari 1944 uit de volgende zeven leden:

• P/O Paul Dempster Wright (piloot)
• P/O Evelyn Travers-Clarke (navigator)
• F/S Bruce Stratton (radiotelegrafist)
• F/S Angus Joseph Gillis (bommenrichter)
• Sgt. Bernard Gerrard White (schutter rugkoepel)
• Sgt. Terrence White (staartschutter)
• Sgt. Thomas Edward Roe (boordwerktuigkundige)

In de week van 19 februari t/m 25 februari 1944 voert de Amerikaanse luchtmacht Operatie Argument uit, later bekend geworden onder de naam Big Week. Het is de bedoeling van de Geallieerden om in deze week met een serie zware aanvallen de productie van de Duitse vliegtuigindustrie lam te leggen. De bedoeling is, de Luftwaffe zodanig te treffen dat deze geen partij meer zal zijn bij de invasie die voor enkele maanden later gepland staat. In deze week ondersteunt het Engelse RAF Bomber Command de Amerikaanse operatie door extra nachtelijke aanvallen op Duitse steden. Samen met 823 andere bommenwerpers (waaronder 561 Lancasters) voert de bemanning van Pilot Officer Wright deze nacht een aanval uit op Leipzig. Het is van het begin af aan voor RAF een desastreuze missie. Door een sterke rugwind zijn de meeste toestellen veel te vroeg boven het doelgebied. Ze moeten al rondcirkelend in het donker wachten op de speciale toestellen die met lichtfakkels het doelgebied eerst moeten markeren. In die tussentijd zijn de Engelsen doelwit van het vele luchtdoelgeschut waardoor twintig vliegtuigen worden neergeschoten. Bovendien vliegen er in het donker vier toestellen tegen elkaar. Daarnaast vallen de bomenwerpers zowel op de heen- als de terugreis ten prooi aan de Duitse jachtvliegtuigen van de goed georganiseerde Duitse “Nachtjagd”. Hiermee gaan er nog eens 54 toestellen verloren. Aan de stad Leipzig wordt die nacht weliswaar zware schade toegebracht, maar met 78 neergeschoten vliegtuigen van de RAF is dit een verliespercentage aan vliegtuigen en bemanningen die de Engelsen zich niet kunnen permitteren. Overigens is ook Big Week geen doorslaand militair succes; de USAAF verliest 226 bommenwerpers en 28 gevechtstoestellen. De Duitse vliegtuigindustrie wordt wel beschadigd, de productie daalt echter tijdelijk met maar 20% en herstelt zich daarna snel.

De Lancaster ND410 maakt deel uit van het Engelse Bomber Command. Dit is een onderdeel van de RAF dat in het begin van de Tweede Wereldoorlog met slechts vijfhonderd slecht uitgeruste bommenwerpers wordt ingezet om de oorlog terug te brengen naar Duits grondgebied. Aanvankelijk slaagt men er nauwelijks in de doelen ook te raken en het verliescijfer onder de traag en laag vliegende toestellen en hun bemanning is hoog.

Er zijn betere toestellen nodig en wijziging van de tactiek. De Britten kiezen voor de relatieve veiligheid van het donker van de nacht en concentreren hun toenemende aanvallen op doelen in bezet Europa en Duitsland zelf. In ijltempo wordt gewerkt aan het ontwerpen van zwaardere viermotorige bommenwerpers die tot ver in Duitsland kunnen opereren. Na enkele minder succesvolle toestellen komt op 9 januari 1941 het prototype van de Avro Lancaster in de lucht, een doorontwikkeling van de tweemotorige Avro Manchester. De productie van dit veelbelovende toestel wordt één van de prioriteiten van de Engelse luchtvaartindustrie. Het blijkt met zijn vier Rolls Royce Merlin motoren een betrouwbaar en veelzijdig toestel te zijn waarvan diverse specialistische versies worden ontworpen. Een zeer bekende is het type dat in staat is om een ronddraaiende, stuiterende bom af te werpen waarmee de Duitse dammen in het Ruhrgebied worden aangevallen (de Dambusters). Ook komen er versies die in staat zijn de tot dan toe zwaarste bommen te vervoeren, de zogenaamde Tallboy en de 10.000 kg zware Grand Slam aardbevingsbommen, waarmee o.a. het Duitse slagschip Tirpitz wordt vernietigd. In totaal zijn er 7.737 Lancasters geproduceerd. Hiervan vliegen er in 2011 wereldwijd nog slechts twee exemplaren. De Lancaster ND410 PH-Y is een Mark (versie) III en wordt in januari 1944 afgeleverd aan 12 squadron en vliegt op 19/20 februari 1944 nog maar zijn 6^e en dus laatste missie…

Uiteraard werden er ook een groot aantal foto’s gemaakt door diverse mensen waarvan een kleine selectie is gemaakt:

[wppa type=”slide” album=”15″][/wppa]