In de vroege avond van 20 december 1943 wordt de huiselijk vrede in boerderij ‘De Torenstee’ aan de Potterweg in Middelharnis wreed verstoord. Als uit het niets komt laag over het land een brandend vliegtuig op de boerderij aangevlogen. Het toestel is een Engelse Lancaster bommenwerper. Pogingen van de ongetwijfeld wanhopige piloot om de boerderij te ontwijken, zijn vergeefs. Het toestel stort vlak bij de boerderij neer.

De Lancaster maakt deel uit van een luchtvloot van in totaal 650 vliegtuigen van de Royal Air Force, de Engelse luchtmacht. Volgeladen met brandstof, explosieven en vele honderden brandbommen is het op weg voor een aanval op de Duitse stad Frankfurt. Waarschijnlijk wordt het vliegtuig bij de kust geraakt door luchtafweergeschut. Boven Goeree-Overflakkee beseffen de bemanningsleden dat ze de thuisreis niet meer kunnen maken met het beschadigde vliegtuig. Het cirkelt nog een aantal keren rond Sommelsdijk en Middelharnis, zoekend naar een geschikte noodlandingsplaats. Ten zuiden van Middelharnis worden de bommen afgeworpen. Het mag allemaal niet baten. Met een enorme klap stort het vliegtuig neer in een vijver vlak vóór de boerderij. Als bij wonder wordt het woonhuis gemist. Bij de crash breekt een vleugel af. Het vliegtuig komt op de schuur met stallen terecht, die daardoor snel in lichterlaaie staat. Buren en bewoners uit Middelharnis stromen snel toe om hulp te verlenen. Er wordt geprobeerd zo veel mogelijk vee en goederen uit de brandende schuur te redden. Het woonhuis kan op het nippertje behouden worden. Het lot van de bemanningsleden van de Lancaster is helaas minder fortuinlijk. Ze hebben geen schijn van kans en komen allen bij de crash om het leven. In Engeland wordt in de vroege ochtend van 21 december voor de zoveelste keer op een vliegbasis het eenvoudige maar veelzeggende woord: ‘Missing’’ genoteerd; een woord dat voor deze aanval vaker moet wordt gebruikt, want maar liefst 41 toestellen keren die nacht niet op hun bases terug.

De bemanning van de Engelse bommenwerper, die zo kort voor kerst 1943 het zoveelste slachtoffer wordt van de Duitse luchtverdediging, bestaat uit zeven personen. Het is een internationaal samengestelde bemanning, bestaande uit vier Commonwealth nationaliteiten: Brits (GB), Canadees (Can), Australisch (Aus) en Nieuw-Zeelands (NZ). 

Nadat het toestel is neergestort, wordt gezocht naar overlevenden van het vliegtuig. In en nabij de smeulende wrakstukken worden de verminkte resten van zes bemanningsleden gevonden. Identificatie is niet meer mogelijk. Op 23 december 1943 worden de stoffelijke resten van deze zes bemanningsleden begraven op de begraafplaats in Middelharnis. Ruim een week later wordt bij opruimen van de wrakstukken nog een zevende lichaam gevonden, dat kort daarna in het graf wordt bijgezet. De zeven bemanningsleden zijn:

• Flt.Sgt. Kenneth Bert Renelt, piloot (GB)
• Flt.Sgt. James (Jim) William Thompson, navigator (RAF)
• Sgt. Ernest Charles Toms, werktuigkundige (GB)
• Flt.Sgt. John Francis Moore, radiotelegrafist (Aus)
• Flt.Sgt. Alexander Bernard Sheddan, bommenrichter (NZ)
• Sgt. Leslie Allan Henson, schutter rugkoepel (GB)
• Flt.Sgt. Daniel Bernard, schutter (Can)

Het is voor deze bemanning pas de tweede operationele missie.Na de crash krijgen de families thuis het zo gevreesde telegram waarin de vermissing wordt gemeld. Een lange en onzekere tijd breekt aan. Pas maanden na de crash wordt bevestigd dat er geen overlevenden zijn. Zo ook bij de familie Sheddan op een afgelegen boerderij in het verre Nieuw-Zeeland. Alex Sheddan had een broer Jim die ook bij de RAF vloog. Toen Alex thuis afscheid nam van zijn moeder, waren zijn laatste woorden aan haar: “Jim komt naar huis terug, maar ik niet”. Zijn moeder zei later: “Zijn handen waren ijskoud toen hij afscheid nam en deze woorden sprak. Ik wist toen dat ik mijn zoon nooit meer terug zou zien”.

Op 15 september 2012 is door families van vier bemanningsleden dit paneel onthult. Opdat we niet vergeten.

De onfortuinlijke bommenwerper is de Avro Lancaster Mark I met serienummer R5552 en squadron code OF-P. Het toestel vliegt die avond de derde missie voor RAF No. 166 Squadron. Het toestel heeft daarvoor bij het respectabele aantal van 27 missies bij No. 97 Squadron gevlogen. Gezien de lage overlevingskans tijdens deze missies, is dit toestel dus een veteraan te noemen. Op de neus staan 30 bommetjes geschilderd, voor elke missie één. Het Engelse publiek heeft deze veteraan kunnen bezichtigen tijdens de  ‘Wings to Victory ‘ week in Leeds, eind juni 1943.

De Lancaster is de meest succesvolle Engelse bommenwerper tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het toestel wordt ontworpen door de Engelse vliegtuigfabrikant A.V. Roe, afgekort als AVRO. De Lancaster wordt vooral door de Britse luchtmacht gebruikt. De Britten hebben bij aanvang van de oorlog al snel behoefte aan een bommenwerper die verder en hoger kan vliegen en daarbij een aanzienlijk zwaardere bommenlast kan meenemen. AVRO ontwikkelt daartoe de tweemotorige Avro Manchester door tot een viermotorige zware bommenwerper. De eerste testvlucht vindt plaats op 9 januari 1941 en het toestel blijkt direct al een duidelijke verbetering ten opzichte van zijn voorganger. Het eerste productietoestel vliegt in oktober 1941. Op kerstavond van 1941 krijgt de RAF de eerste toestellen afgeleverd. Het vliegtuig blijkt in de praktijk een groot succes te zijn bij de nachtelijke bombardementen. Tijdens de oorlog wordt de productie diverse malen aangepast aan de eisen uit de praktijk. Zo wordt het bommenruim vergroot, waardoor een bom van 3.629 kg kan worden vervoerd. Na verwijdering van de bomluiken kan zelfs de 9.979 kg zware Grand Slam bom worden meegenomen. De Lancaster is onder andere bekend in een speciale versie die gebruikt werd om stuiterbommen op Duitse stuwdammen te droppen. In de Tweede Wereldoorlog vliegen de Lancasters vanaf 1942 in totaal 156.000 missies en werpen ze 608.612 ton aan bommen.

Uiteraard werden er ook een groot aantal foto’s gemaakt door diverse mensen waarvan een kleine selectie is gemaakt:

[wppa type=”slide” album=”14″][/wppa]