De Joden uit Dirksland

Vorig jaar werd in Dirksland op 4 mei,  ter gelegenheid van het 70ste herdenkingsjaar van de Tweede Wereldoorlog,  een tweetal panelen onthuld bij het oorlogsmonument aan het Poldersweegje. Op de panelen staan de namen en foto’s van 33 oorlogsslachtoffers, geboren of  tijdens hun leven woonachtig in Dirksland. Het idee om de slachtoffers uit de periode 1940-1945 een gezicht te geven was afkomstig van een aantal mensen uit diverse stichtingen en verenigingen uit Dirksland. Deze groep met de naam “4 mei comité Dirksland” heeft sinds vorig jaar de organisatie van de Nationale Dodenherdenking  in Dirksland van de gemeente Goeree-Overflakkee overgenomen en organiseert ook dit jaar weer de herdenking. Het plan is nu opgevat om ieder herdenkingsjaar van een of meerdere slachtoffers tijdens de Nationale Dodenherdenking op 4 mei, het verhaal  te vertellen. Zo zullen zij blijvend worden herdacht.  In dit jaar 2016 staan de Joodse slachtoffers uit Dirksland centraal.

 In de eerste weken na de Duitse bezetting leek er voor de Joodse bevolking op Goeree-Overflakkee nog niet al teveel aan de hand. Ondanks verontrustende berichten uit Duitsland over drastische anti-Joodse maatregelen, werd hier op 1 juli 1940 alleen het verbod van kracht dat Joden niet meer bij de Luchtbeschermingsdienst mochten werken. Echter, naarmate de tijd verstreek, werden de Joden, als groep, steeds meer van de overige bevolking gescheiden. Er mocht niet meer ritueel worden geslacht, Joodse kinderen mochten niet meer naar openbare scholen, verboden was elke deelname aan het culturele leven, Joden mochten geen bezoek meer brengen aan bioscopen, restaurants, hotels, cafés, etc. Dit alles was, simpelweg, een aanloop naar de oplossing van het Joodse vraagstuk, de zogenaamde Endlösung der Judenfrage, oftewel de definitieve oplossing van het ‘Jodenprobleem’.

 Op 14 augustus 1942 werden de eerste Joden van Goeree-Overflakkee weggevoerd. Zij werden ondergebracht in de Hollandse Schouwburg in Amsterdam, tezamen met Joden uit andere delen van Nederland. Zodra de schouwburg vol was, gingen zij naar Kamp Westerbork, van waaruit zij werden afgevoerd naar de uiteindelijke vernietigingskampen zoals bijv. Auschwitz-Birkenau en Sobibor. Eenmaal daar aangekomen, was het voor de meesten vaak maar een kwestie van dagen alvorens zij vergast werden. Ook de Joodse inwoners van Dirksland ontkwamen niet aan de Duitse terreur. De familie Cohen, wonende aan de Boezemweg en de familie Gazan van de Straatdijk werden allen kort na hun aankomst in november 1942 in Auschwitz vermoord. De familie Haagens die woonde aan  het Achterdorp wachtte ruim een half jaar later in juni 1943 hetzelfde lot. Zij werden in het vernietigingskamp Sobibor drie van de bijna 170.000 mensen die daar werden vermoord in de gaskamers.

In 2014 werden, op initiatief van dhr. Piet de Man, in Dirksland Stolpersteine gelegd voor de vroegere woning  van de familie Gazan en op de plaats waar de familie Haagens heeft gewoond. Voor de familie Cohen zal dit ook nog gebeuren. Tijdens de herdenkingsbijeenkomst op 4 mei aanstaande in de Ned. Hervormde kerk in Dirksland, zal dhr. De Man meer vertellen over de families Cohen,  Gazan en Haagens, de laatste Joodse inwoners van Dirksland…