Stolpersteine voor Joodse inwoners van Goeree-Overflakkee

Eind 2012 bracht de Stichting Paul van Hessenfonds, onderdeel van de Lions Club Goeree-Overflakkee, een postzegel uit met de vier oude gemeentewapens van ons voormalige eiland. De opbrengst daarvan was bestemd voor het aanbrengen van zogenaamde Stolpersteine voor de vroegere woningen van Joodse inwoners van Goeree-Overflakkee, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in concentratiekampen waren vermoord of op andere wijze waren omgekomen. Het initiatief daarvoor ging uit van een lid van de betreffende Lionsclub.

De Duitse kunstenaar Gunter Demnig (1947) ontwierp reeds in 1993 het project Stolpersteine. De eerste stenen plaatste hij -min of meer illegaal- in 1996 in Berlijn en in Keulen, maar in 2000 ging het project officieel van start. Inmiddels zijn er al bijna 48000 stenen geplaatst in ca. 1100 steden en dorpen in heel Europa. De naam Stolpersteine (“struikelstenen” in het Nederlands) is niet gekozen omdat je letterlijk over de stenen struikelt, maar dat figuurlijk doet met je hoofd en je hart. Je moet je erover buigen om de tekst te kunnen lezen en het zet zodoende aan tot nadenken en herinneren. Het zijn betonnen klinkers van 10×10 cm. waarop een messing plaatje is bevestigd met de gegevens van de betrokken bewoner(s) van het huis (voor iedere bewoner een apart plaatje). In Nederland werden de eerste stenen in 2007 geplaatst in Borne. Tot nu toe zijn er in ongeveer 80 plaatsen in Nederland stenen geplaatst.

Op Goeree-Overflakkee gaat het om 57 personen: een uit Ouddorp, zeven uit Dirksland, negen uit Sommelsdijk, vierendertig uit Middelharnis en zes uit Oude Tonge. Eerst moest natuurlijk zorgvuldig worden gecontroleerd of alle gegevens (namen, data) over deze mensen correct waren. Kamp Westerbork beschikt echter veelal over de juiste informatie, zodat daarop zo nodig kon worden teruggevallen. Ook bij streekarchivaris Jan Both is gelukkig veel informatie voorhanden. Er moest natuurlijk ook worden nagegaan op welke plaatsen de stenen moeten worden aangebracht, aangezien huizen in veel gevallen zijn hernummerd of soms zelfs afgebroken. Toen deze informatie kompleet was, kon bij de gemeente een verzoek tot plaatsing van de stenen worden ingediend.

Nadat deze formaliteiten waren afgerond, kon Gunter Demnig gevraagd worden de stenen te vervaardigen en te komen leggen. Op 12 april 2014 kwam hij de eerste 15 stenen plaatsen in resp. Ouddorp, Dirksland, Sommelsdijk en Middelharnis. Wanneer de volgende stenen worden aangebracht is niet bekend. Er moeten er nog 42 worden geplaatst en dat zal naar alle waarschijnlijkheid in twee sessies gebeuren in 2015 en 2016.

Er ontstonden al snel contacten met enkele nabestaanden van Flakkeese slachtoffers en het was aangrijpend te ervaren hoezeer zij dit initiatief op prijs stelden. Van hen kwam dan ook meer informatie over hun familieleden, evenals foto’s e.d. Helaas is er zeer weinig beeldmateriaal van de andere 42 slachtoffers voorhanden. Beschikt u over foto’s, van slachtoffers zelf, van hun vroegere woning of van de straat waar zij woonden, dan zou het erg op prijs worden gesteld als die gebruikt zouden mogen worden. U kunt hiervoor contact opnemen met de stichting of met de initiatiefnemer Piet de Man, contactadres: pdeman@planet.nl of telefoon 0187-601782.

Een bijkomend effect van de publiciteit over het project, is het feit dat door particulieren (vaak vroegere buren of bekenden van slachtoffers) en nabestaanden inmiddels 35 van de 57 benodigde stenen spontaan zijn geadopteerd c.q. gesponsord, waardoor de financiering ervan voor het grootste gedeelte is gerealiseerd. Die betrokkenheid wordt door het Paul van Hessenfonds en stichting WO2GO natuurlijk heel erg op prijs gesteld.

Overzicht van de Stolpersteine op Goeree-Overflakkee:

[wpgmza id=”14″]